Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 9-02-2015 r. – DI/100000/43/27/2015

Koszt aplikacji adwokackiej w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy

UZASADNIENIE

Dnia 9 stycznia 2015 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek Pana (…) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (…) z dnia 5 stycznia 2015 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 lutego 2015 r. doręczonego dnia 2 lutego 2015 r.

Wnioskodawca wnosi o udzielenie interpretacji, co do dwóch zagadnień. Pierwsze z zaprezentowanych – będące przedmiotem niniejszej decyzji dotyczy kwestii czy wypłacenie aplikantowi adwokackiemu świadczącemu usługi na rzecz adwokata na podstawie umowy zlecenia obligującej aplikanta do odbywania aplikacji adwokackiej i przewidującej rozwiązanie umowy zlecenia w razie skreślenia aplikanta z listy aplikantów adwokackich kwoty stanowiącej poniesiony uprzednio przez aplikanta koszt szkolenia w postaci opłat za szkolenie w ramach aplikacji adwokackiej jest wliczane do podstawy wymiaru składek zleceniobiorcy.

W opisie stanu faktycznego, w części dotyczącej powyższego problemu, wnioskodawca wskazuje, iż zatrudnia na podstawie umowy zlecenia osoby odbywające aplikację adwokacką.

Umowa zlecenia zawiera zapis, że ulega rozwiązaniu w przypadku utraty przez zleceniobiorcę statusu aplikanta, co jest podyktowane tym, że osoba nie posiadająca statusu aplikanta adwokackiego nie jest uprawniona do zastępowania wnioskodawcy w postępowaniach sądowych i administracyjnych, a osoba odbywająca aplikację uzyskuje takie uprawnienia po upływie 6 miesięcy odbywania aplikacji. W związku z odbywaniem aplikacji adwokackiej aplikanci (zleceniobiorcy) w ramach szkolenia organizowanego przez Okręgową Izbę Adwokacką odbywają szkolenie od dnia rozpoczęcia odbywania aplikacji w postaci zajęć teoretycznych 1 raz w tygodniu. W ramach aplikacji odbywają także w okresie pierwszych 6 miesięcy odbywania aplikacji 6 miesięczne praktyki w sądach powszechnych i prokuraturze. W związku z odbywaniem tego szkolenia aplikanci obowiązani się do wnoszenia na rzecz Okręgowej Izby Adwokackiej w (…) opłaty za szkolenie wynoszącej od 1 stycznia 2014 roku 5.124 złotych za rok szkoleniowy. Wysokość opłaty jest określana w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Opłaty są uiszczane za dany rok w 3 równych ratach do 31 stycznia, 31 marca i 31 maja. Zleceniodawca zobowiązał natomiast, że zapewni zleceniobiorcy odpowiednią ilość czasu wolnego od wykonywania zlecenia celem przygotowania do zaliczeń i kolokwiów oraz wypłaci Zleceniobiorcy koszt ponoszony przez niego tytułem szkolenia w ramach aplikacji adwokackiej po udokumentowaniu poniesienia tego kosztu.

We własnym stanowisku w sprawie przedsiębiorca wskazuje, iż zgodnie z § 2 ust.l pkt 23 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106) podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody:

• wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych,

Zgodnie z § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

W związku z przedmiotem działalności gospodarczej Zleceniodawcy polegającej na świadczeniu usług prawnych odbywanie aplikacji adwokackiej stanowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych, gdyż z związku z odbywaniem aplikacji zleceniobiorca uczestniczy w zajęciach teoretycznych prowadzonych przed doświadczonych adwokatów i sędziów specjalizujących się w określonych dziedzinach prawa, uczestniczy w praktykach w sądach i prokuraturze poznając warsztat pracy sędziów i prokuratorów, zobowiązany jest do przystępowania do kolokwiów, które sprawdzają i ugruntowują wiedzę teoretyczną oraz uczestniczy w organizowanych przez Okręgową Radę Adwokacka w (…) szkoleniach wyjazdowych.

Wątpliwości wnioskodawcy budzi natomiast to, czy świadczenia przyznawane przez Zleceniodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nie będą uwzględniane w podstawie wymiaru składek wtedy, gdy Zleceniodawca poniesie koszt bezpośrednio na rzecz Okręgowej Izby Adwokackiej w (…) w terminach wyznaczonych do dokonania wpłaty przez aplikanta, czy także wtedy, gdy Zleceniobiorca zwraca Zleceniobiorcy uprzednio ponoszone wydatki na szkolenie w ramach aplikacji adwokackiej. W ocenie wnioskodawcy to, czy Zleceniodawca ponosi w sensie ekonomicznym koszt podnoszenia kwalifikacji zawodowych Zleceniobiorcy bezpośrednio na rzecz Okręgowej Izby Adwokackiej, czy też zwraca takie wydatki Zleceniobiorcy po ich poniesieniu, jest nieistotne z punktu widzenia ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Istotne jest bowiem to, czy świadczenie jest dokonywane ze względu na podnoszenie kwalifikacji zawodowych (jest przychodem nie uwzględnianym przy ustalaniu podstawy wymiaru składek), czy nie. W każdym przypadku wysokość świadczenia Zleceniodawcy odpowiada wysokości kosztów podnoszenia kwalifikacji zawodowych, a różny jest tylko termin i sposób otrzymywania korzyści ekonomicznej przez zleceniobiorcę. Za taką interpretacją przemawia to, że po pierwsze już w chwili podpisywania umowy strony ustaliły, że ekonomiczny koszt podnoszenia kwalifikacji zawodowych zleceniobiorcy poniesie Zleceniodawca, po drugie strony ustaliły, że koszt takiego podnoszenia kwalifikacji zawodowych będzie „rekompensowany” przez Zleceniodawcę, po trzecie w chwili zawierania umowy stronom znane była wysokość i termin ponoszenia przez Zleceniobiorcę kosztów podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek pismem z dnia 2 lutego 2015 r. wskazując, iż zwrot aplikantowi adwokackiemu kosztów ponoszonych przez niego tytułem szkolenia w ramach aplikacji adwokackiej stanowi przychód osiągany przez ww. osobę z tytułu działalności wykonywanej osobiście w postaci umowy zlecenia — art.13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedsiębiorca dodał również, iż wskazanie §2 ust. 1 pkt 23 zamiast §2 ust.l pkt 29 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowiło omyłkę pisarską.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 18 ust.l i 3 w zw. z art.20 ust.l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców stanowi przychód z tytułu umowy zlecenia, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej, z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r., Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 12, poz. 860). Według nowego brzmienia § 5 ust. 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia lub umów o świadczenie usług uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia/umów o świadczenie usług.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią wartości świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.

Z powyższego przepisu wynika, iż z wyłączenia w nim przewidzianego korzystają jedynie te świadczenia przeznaczone na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika, które wynikają z odrębnych przepisów prawa. W związku z tym, iż w aktualnym stanie prawnym nie obowiązują jakiekolwiek przepisy odrębnie regulujące kwestię przyznawania świadczeń na podnoszenie kwalifikacji zleceniobiorców, wyłączenie przewidziane przywołanym powyżej przepisem nie ma zastosowania w odniesieniu do tych osób.

W sytuacji więc, gdy przedsiębiorca pokrywa zleceniobiorcy koszty aplikacji adwokackiej (bez względu na to czy czyni to ponosząc koszt bezpośrednio na rzecz okręgowej rady adwokackiej czy tez zwraca zleceniobiorcy uprzednio ponoszone wydatki na szkolenie w ramach aplikacji) konieczne jest uwzględnienie wartości tego świadczenia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl